Yaklaşık iki sene önce bir proje için hem dış mekan hem de iç mekan ultra geniş açıya ve iç mekanda parlak ve keskin lenslere hem de ultra telefoto lense ihtiyacım oldu. (20 şehir, 150 mekan, yüz binden fazla fotoğraf...Çekimler bitmek üzere.)
Ben de elimdeki gh5 ve f1.8 lensleri satıp tam kare s5 ve tam kare lensler almaya karar verdim. Hatta video çekimleri için bulundurduğum üç gh5'ten ikisini sattım, lenslerin de çoğunu sattım. Sadece Oly 75mm ve Pana 35-100 f2.8 kaldı elimde. Sonra sıra tam kare sistem almaya geldi. Olanlar işte o zaman oldu. Bu yazıyı yazmamın sebebi de bu hikaye.
M43 çıktığı yıllarda tam kare (full frame) sistemlerle karşılaştırma işlerini çok yapıyorduk. Demek ki belli aralıklarla tekrar yapılması gereken bir kıyaslama bu. Öncelikle ara sıra yaptığım değerlendirmelerde 1.8 prime, sabit odaklı lensleri tavsiye ediyordum. M43 sistemde 1.8 diyaframın altındaki parlaklık değerlerine sahip lensleri, "bokeh" arkaplan bulanıklaştırma etkisi tam kare kıyaslamasında 3.6'nın üzerine çıktığı için, 35-100, veya 40-150 f2.8 lensler hariç, hiç tavsiye etmiyordum. f1.2 parlak ve etiketlerinde "pro" yazan pahalı lensleri de açıkçası gereksiz buluyordum. Ama iş ciddiye binip de tam kare sisteme geçme gündeme gelince, şu f1.2 parlak delikanlıları tekrar bir değerlendirmeye karar verdim.
Bu kıyaslamayı dört başlık altında yaptım. Makine, Geniş açı ihtiyacı, standart açılar, telefoto.
Makineleri kıyaslarken sensor, görüntü sabitleme vs klasik karşılaştırmaları burada anlatmayacağım. Elimdeki Gh5 ile s5 arasında kağıt üzerinde s5 lehine bariz fark vardı. Amerika fiyatlarıyla Gh5 yaklaşık bin 200 dolar, s5 bin 600 dolar. Lakin ikinci elde gh5 800 dolara bulunabilirken, s5 ikinci elde yine bin 600 usd. Maalesef ülkemizde Panasonic cihazlar yurtdışına göre iki katına yakın fiyatlandırılıyorlar. O yüzden ya yurt dışı ya ikinci el temiz ürün almaktan başka çare yok. Arada iki kat fiyat farkı var. Zaten bu kıyaslamayı aradaki farkı nasıl kapatabilirim diye yapmıyor muyum
Geniş açı lens ihtiyacını m43 sistemde Laowa 7.5mm f2, tam kare sistemde 14mm f2 lensi ile karşılayabiliyorum. Aralarında boyut farkı önemsiz, fiyatları da aşağı yukarı aynı. Yani bu kategoride iki sistem de eşit. Ultra geniş açıda otomatik odaklamaya veya bokeh'e ihtiyaç yok.
Standart açılarda, yani 17mm 25mm veya 45mm açılarda ise tam kare s5 f1.8 prime lensleri ile m43 tarafındaki f1.2 pro lenslerin kıyaslamasını yapmam lazım. Burada m43 lenslerin f1.2 diyaframı tam karede f2.4 diyaframı gibi bokeh üretiyor. Tam kare formatta f1.8 ile f2.4 arasında çok da büyük bir fark yok. Üstelik f1.2 karanlık iç mekanlarda çok lazım oluyor. Burada enteresan bir şekilde m43 pro lensler, tam kare standart lenslerden az da olsa daha avantajlı durumda oldu. Fakat tam kare lens fiyatları biraz daha ucuz. Ve tam kare sensor yüksek ISO değerlerinde fazla gürültü veya kumlama yapmadığı için aradaki parlaklık farkı tolere edilebilir. Üstelik f1.2 ışık değeri m43 için üst sınırken, tam kare tarafında f1.4 hatta f1.2 lensler de vardı. Burada tam kare lenslerin fiyatı biraz daha uygun olduğu için aradaki fiyat farkı biraz kapandı ama halen daha görüntü kalitesi olarak tam kare sistem daha yukarıdaydı.
İki sistemden elde edilen görüntüler kıyaslandığında 500 dolar daha ucuz olan m43 sistemin ürettiği görüntüler, tam kare görüntülerden yüzde 15 daha kötü görünüyordu. Peki Anadolu çocuğu için değer mi? %15 daha iyi görüntü için 500 dolar vermeye değmez. Hatta o 500 dolara biraz daha ekleme yapar ikinci gövdeyi alırım daha iyi.
Buraya kadar ki kıyaslamada kaliteden biraz ödün vererek, belki ikinci gövdeyi almak hevesiyle m43 sistemi tercih etmiştim. Ama içimde yine bir uhde kalmıştı.
Telefoto kategorisine gelince, işin rengi değişti. M43 sistemde telefoto tarafında Panasonic- Leica 100-400mm diye bir şey var. Şey diyorum çünkü lens tam kare ölçeğinde 200-800mm'lik bir lens oluyor. Tam kare 800mm zoom yapan lensler Leica 100-400 lensin 3-4 katı daha büyük ve bir o kadar da ağır. Yani arabasız taşınmaz, tripodsuz kullanılmaz. Ama ben bu m43 şeyini sırt çantamdan eksik etmiyorum. Yani şöyle anlatayım, Galata kulesinden Ayasofya camiini çekerken lensi 400mm den 300mmye geri çekiyorum ki caminin tamamı kadraja sığsın, 400mm (yani tam karede 800mm) yaparsam caminin sadece kubbesi kadrajı dolduruyor. Maltepe sahilden Yassıada'daki binalar gözüküyor. Yani çıplak gözle görünmeyen detaylardan bahsediyorum.
Dedim ya bu kategoride işin rengi değişti diye; evet bu Leica 100-400 lensle beraber m43 sistem tam kare sistemden çok daha ucuz, çok daha hafif ve telefotodan kaynaklı çok daha etkili ve toplamda tam kare sisteme benzer görüntü kalitesi elde edebileceğim sistem halini alıverdi. Yani o uhde gitti yerine tam tersi durum buyken gidip de tam kare almak aptallık olur kanaati geldi. Ve 2011'den beri kullandığım m43 sistemi gönül rahatlığı içinde kullanmaya devam ettim. Üstelik Olympus 75mm f1.8 her zaman beni şımartmaya devam ediyor ve Panasonic 35-100 f2.8 de gimbal üzerinde pürüzsüz çekimler yapıyor.
Sonuçta diyorum ki "Duyanlara, duymayanlara.. beni onu seviyorum, çok seviyorum"
E-M1 Mark 2 den sonra X-S10 a geçiş yaptım ve sokak fotoğrafçılığı için dinamik aralığı, renkleri, film similasyonları inanılmaz derecede güzel geliyor bana. İbis olarakda 6 stop veriyor ki bu da bayağı yetiyor Olympus u aratmıyor. Ama video tarafında Fuji'nin stabilizasyonunun Olympus u geçmesi için daha çok fırın ekmek yemesi lazım... 
